پایش ماهواره ای دریاچه های مهارلو، طشک و بختگان در حال حاضر با استفاده از تصاویر ماهواره ای و با کمک فناوری سنجش از دور در فواصل منظم انجام شده و سطوح آبی آنها استخراج می گردد. نتایج حاصل به تفکیک ماه برای علاقه مندان ارائه گردیده است. همچنین نمودار تغییرات سطح دریاچه های مذکور در یک دوره 40 ساله (از تیر 1355 الی مرداد 1395) رسم شده و در ذیل مشاهده می گردد.
مقدمه
دریاچه مهارلو، دریاچهٔ آب شوری است که در جنوب شرقی شیراز در جادهٔ سروستان قرار دارد. نام این دریاچه، برگرفته از نام روستای مهارلو از توابع شهرستان سروستان است که در مجاورت آن قرار گرفته است. مهارلو دارای آبی بسیار شور است و در فصلهای خشکی یکی از کانسارهای بزرگ نمک ایران به شمار می آید.
دو رودخانه فصلی "سلطان‌آباد" و رودخانه "خشک"، دریاچه مهارلو را تغذیه می‌کنند. آب چند چشمه نیز عمدتاً از قسمت‌های غربی و شمالی وارد این دریاچه می‌شوند. مهمترین گونه پرنده این دریاچه، فلامینگو است. تنجه، اردک سرسبز، مرغابی، آبچلیک، چوکا و آنقوت از دیگر پرندگان دریاچه مهارلو محسوب می گردد. دریاچه مهارلو از سال ۱۳۸۵ با تصویب هیأت وزیران به عنوان یکی از ۷ منطقه نمونه گردشگری ایران برگزیده شده است.
دریاچه بختگان دومین دریاچه بزرگ ایران و از جمله دریاچه‌های آب شور کشور بوده که در 160 کیلومتری شیراز واقع شده است. دریاچه طشک نیز در شمال غربی دریاچه بختگان قرار دارد. تنها راه ارتباطی این دو دریاچه، از طریق دلتای رود کُر است که بخشی از آن به دریاچه بختگان و بخش دیگر به دریاچه طشک می‌ریزد. دریاچه طشک عمق کمتری نسبت به دریاچه بختگان دارد و در فصول خشک، ارتباط آن با دریاچه بختگان قطع می‌شود. تعدادی جزیره و شبه جزیره کوچک و بزرگ در این دو دریاچه وجود دارند که از مهمترین آنها می توان به جزایر نرگس و گنبان (در دریاچه طشک) و جزیره مناک (در دریاچه بختگان) اشاره نمود. مساحت این جزایر تابع شرایط بارندگی سالانه بوده و زیستگاه پرندگان مهاجر و حیوانات وحشی می باشند.
تأمین کننده اصلی آب این دو دریاچه رودخانه کُر بوده که از کوه‌های برآفتاب و موسی خانی در 50 کیلومتری جنوب غربی ده بید سرچشمه می‌گیرد و در شمال غربی مرودشت، پس از پیوستن به رود شادکام (شادکان) و عبور از دشت مرودشت، به دریاچه‌ها سرازیر می گردد. در حال حاضر میزان ورودی آب رودخانه کُر به دریاچه بختگان به دلیل احداث سد درودزن، بسیار اندک و در برخی اوقات کاملا به صفر می‌رسد. از این رو ورودی آب به دریاچه تنها محدود به سیلاب های منطقه می‌باشد.
روش تحقیق
در این تحقیق از طبقه بندی رقومی تصاویر ماهواره ای برای محاسبه سطح آب دریاچه ها بهره گرفته شد. این روش بر پایه اختلاف طیفی پدیده های گوناگون در باندهای مختلف طیفی استوار است. بدین منظور با استفاده از شاخص تشخیص آب (NDWI)، سطوح آبی دریاچه های مهارلو، بختگان و طشک از تصاویر ماهواره ای Terra/Aqua، سنجنده MODIS و همچنین تصاویر ماهواره ای سری LANDSAT در سال های متوالی استخراج و مساحت آنها برآورد گردیده است.
مراحل انجام کار عبارتند از:
- انتخاب تصاویر ماهواره ای مناسب : در این مرحله، تصاویر ماهواره ای مناسب از سال 1355 تا کنون بر اساس ابرناکی اندک وعدم وجود نویز انتخاب گردید.
- آماده سازی تصاویر ماهواره ای : این مرحله شامل عملیات اعمال پردازش های اولیه و تصحیحات هندسی بر روی تصاویر ماهواره ای می باشد.
- یکپارچه سازی و موزاییک تصاویر ماهواره ای (برای تصاویر LANDSAT)
- تولید شاخص نرمال آب با استفاده از الگوریتم مربوطه
- استخراج سطوح آبی
- برآورد سطح آب دریاچه ها و تولید نمودار
بازگشت به پایش ماهواره ای
