پایش ماهواره‌ای محوطه تاریخی شکارگاه خسروپرویز

بناهای تاریخی را باید معرف و شاخص هویت، فرهنگ و تمدن اقوام و سرزمین دانست، بویژه در میهن ما که صاحب تمدنی غنی و کهن است. این بناها دریچه ای برای معرفی فرهنگ، هنر، معماری، علم، اقتصاد و سیاست و مذهب در ایران قدیم به شمارمی روند. شهر کرمانشاه نیز به عنوان یکی از شهرهای تاریخی ایران، آثار بجای مانده از گذشتگان را از دوران پیش از تاریخ تا دوره معاصر در خود جای داده است. یکی از این آثار تاریخی، محوطه شکارگاه خسرو پرویز می‌ باشد. در این گزارش با تفسیر تصاویر Google Earth، سعی شده به معرفی و آسیب هایی که به این محوطه تاریخی وارد شده، اشاره شود. محوطه تاریخی شکارگاه خسروپرویز در بخش شمالی شهر کرمانشاه و در قسمت جنوبی طاق بستان واقع شده است. همانطور که در تصویر شماره 1 مشاهده می شود دایره قرمز رنگ محوطه شکارگاه و محدوده زرد رنگ محدوده شهر کرمانشاه را نشان می دهد.

تصویر-1: موقعیت محوطه تاریخی شکارگاه خسرو پرویز

در تصویر شماره 2 محدوده این آثار تاریخی با رنگ آبی مشخص شده که به گفته سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی کرمانشاه زمین مستطیلی به طول 1100 متر و عرض 800 متر می‌باشد. طبق این محدوده تعیین شده از سمت سازمان مذکور، این زمین مستطیلی شکل به کمک تصاویر Google Earth رسم گردید و مساحت آن حدود 90 هکتار تعیین شد. تصویر شماره 3 فاصله و مسیر این محوطه تاریخی (که با خط قرمز نشان داده شده) تا طاق بستان را نشان می‌دهد.که فاصله آن تا طاق بستان 1 کیلومتر است.

تصویر-2 : محدوده شکارگاه خسروپرویز

تصویر-3 : فاصله محوطه شکارگاه تا طاق بستان

تاکنون دو فصل (مرحله) کاوش‌ های باستانی در این محوطه شکارگاه صورت گرفته است، فصل اول در اردیبهشت و خرداد ۱۳۸۸ صورت گرفت که در این کاوش‌ها، نقشه محوطه، ابعاد خشت‌ها و ساختار داخلی و کاربری آن مشخص شده و بخشی از دیواره از زیر خاک بیرون آورده‌ شد. در فصل دوم از کاوش مشخص شد که برخلاف تصور قبلی این مکان صرفاً یک شکارگاه معمولی نبوده، بلکه محل احداث شهری بزرگ در دوران اشکانیان بوده‌است. بعدها در دوران ساسانیان از این محدوده محصور به عنوان شکارگاه استفاده شده‌است. تصویر شماره 4 بقایای کشف شده حاصل از این کاوش‌ها را نشان می‌دهد که با دایره‌های قرمز رنگ مشخص شده‌اند.

تصویر-4: دیواره های کشف شده از محوطه شکارگاه

ساخت و سازهایی که در این منطقه صورت گرفته و موجب تغییر کاربری و آسیب به این محوطه تاریخی شده است بشرح زیر است بر روی تصاویر ماهواره ای مشخص شده است:

1. کاربری کشاورزی در داخل محوطه تاریخی شکارگاه:

کشت یونجه و صیفی‌جات در محوطه تاریخی لطمه‌های جبران ناپذیری به عرصه این محوطه وارد کرده است،‌ همانطور که در تصویر شماره 5 مشاهده می‌شود محدوده زمین‌های کشاورزی با رنگ قرمز نمایش داده شده اند و مساحت این زمین‌ها حدود 47 هکتار برآورد شده است.

تصویر5 :

2. ساخت حوزه علمیه امام خمینی :

ساخت این حوزه علمیه در سال 1377 آغاز شد و در سال 1388 به بهره‌برداری رسید که در تصویر شماره 6 محدوده حوزه علمیه با رنگ قرمز نشان داده شده است و حدود 2 هکتار از مساحت محوطه تاریخی زیر ساخت و ساز حوزه رفته است.

تصویر6: محدوده حوزه علمیه امام خمینی در داخل محوطه تاریخی شکارگاه

3. بلوار طاق بستان:

در گذشته بلوار طاق‌بستان که ساخت آن از دهه ۱۳۳۰ آغاز شد و در سال ۱۳۵۲ به اتمام رسید، با گذر از درون شکارگاه آن را به دو نیم تقسیم و در آن شکاف ایجاد کرد و سبب از بین رفتن بخش هایی از محوطه باستانی شد. در تصویر شماره 7 بلوار به رنگ سبز نشان داده شده و طول آن 3 کیلومتر می‌باشد.

تصویر-7: طول بلوار طاق بستان

تصویر شماره 8 مساحت این بلوار در داخل محوطه تاریخی را نشان می دهد که حدود 4 هکتار از مساحت محوطه تاریخی زیر ساخت و ساز این بلوار رفته است.

تصویر-8: مساحت بلوار طاق بستان در داخل محوطه تاریخی شکارگاه

4. کاربری مسکونی:

همانطور که در تصویر شماره 9 مشاهده می‌شود در بخش غربی محوطه، ساخت و سازهایی با کاربری مسکونی صورت گرفته که یه دلیل ارائه نشدن محدوده دقیق این منطقه مسکونی از سمت نهادهای ذی ربط، با استفاده از تصاویر Google Earth محدوده تقریبی در داخل محوطه تاریخی تعیین شد. مساحت این محدوده حدود 19 هکتار تخمین زده شده است.

تصویر-9: مساحت کاربری مسکونی در داخل محوطه تاریخی شکارگاه

در نقشه شماره 1 محدوده شکارگاه (به رنگ آبی) و کاربری‌های آسیب زده به آن (سایر رنگ‌ها) ارائه شده است. همانطور که گفته شد مساحت محوطه شکارگاه حدود 90 هکتار برآورد گردید که 57 هکتار آن متعلق به کاربری های مسکونی، کشاورزی و سایر می باشد.

نقشه-1: محدوده شکارگاه خسروپرویز و کاربری های آسیب زده به شکارگاه