پایش ماهواره‌ ای تغییرات سطح آب زیر زمینی در استان سمنان

سفره‌ های آب زیر زمینی یکی از منابع اصلی آب شیرین در سراسر جهان هستند. امروزه در دنیا منابع آبی زیر زمینی یکی از مهم‌ ترین ارکان توسعه پایدار بشمار می‌ روند. این منابع با حجمی معادل 37 میلیارد کیلومتر مکعب (22 درصد آب‌ های شیرین جهان) حدود 97 درصد آب شیرین مصرفی جهان را تامین می‌ کنند. آب زیرزمینی از طرفی به دلیل شیرین بودن، ترکیبات ثابت شیمیایی، آلودگی کمتر و سطح اطمینان بیشتر، یک منبع قابل اتکاء به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب شده و از سوی دیگر با تاثیر بر توان اکولوژیک سرزمین، یک پدیده مهم و موثر در توسعه اقتصادی، تنوع اکولوژیکی و سلامت جامعه به حساب می‌ آید (رحیمی محمد ، 1395). ماهواره GRACE، یک پروژه ماهواره‌ ای با همکاری مشترک بین دو کشور آلمان و آمریکا می‌ باشد که از دو ماهواره مشابه و مجزا تشکیل شده و در ارتفاع 490 کیلومتری از سطح زمین با فاصله 220 کیلومتر از هم حرکت می‌کردند. این ماهواره‌ها نسبت به تغییرات سطح آب‌ها حساسیت زیادی نشان داده و با فراهم کردن تخمینی از میدان ثقل زمین به صورت ماهیانه و متوسط در ابعاد چند صد کیلومتر، میان تغییرات سطح آب‌ ها و تغییرات ماهیانه میدان ثقل محلی که ماهواره‌ ها از آن عبور می‌ کردند، فاصله‌ های بین ماهواره‌ ها تغییر کرده و با آنالیز این تغییرات فاصله، تغییرات میدان ثقل قابل دست‌یابی بود (اشرف افشارزاده علی و همکاران، 1395). در این گزارش تغییرات سطح آب سفره‌ های زیر زمینی در سطح استان سمنان با استفاده از داده‌ های ماهواره ای GRACE برآورد شده است (نمودار 1). در این نمودار، سال 1381 به عنوان مبدا تغییرات در نظر گرفته شده و مقادیر سطح آب در سال‌ های بعدی نسبت به آن محاسبه شده است. همانطور که مشاهده می‌ شود روند تغییرات تا سال 1396 نزولی بوده است و در بازه زمانی مورد بررسی در سطح استان، بیشترین و کمترین میزان سطح آب به ترتیب مربوط به سال 1384 و 1394 می‌ باشد. همچنین بیشترین و کمترین میزان افت سطح آب در استان به ترتیب مربوط به شهرستان مهدیشهر (حدود 30- سانتی‌ متر) و میامی (حدود 17- سانتی‌ متر) می‌ باشد (شکل 1).

تغییرات سطح آب سفره‌ های زیر زمینی در استان سمنان از سال 1381 تا 1396

تغییرات سطح آب سفره‌ های زیرزمینی در استان سمنان از سال 1381 تا 1396